Oğuz ÇETİNOĞLU

Ekonomist, Araştırmacı-Yazar

ocetinoglu1@gmail.com

Bir Şiir ve Düşündürdükleri

 

GEDİRSEN ELE  Mİ?

Gedirsen ele mi?[1]                                                                                                     
Get![2]
Goy başımı yesin yohluğunun dumanı,
Borcu olsun gıldan ince boynumun,
Goy borcu olsun    
Eşkinin gümanı...[3]

Get...
Ele bahma suçlu suçlu,
O gözlerin değil mi meni yandıran[
Günümü güneşimi çalan?
O gözlerin değil mi ay kişi![5]

Ulduzların[6] gayıp gayıp gettiği menzil?[7]
Neft karası sevdam...
Get...
Bahışlarını sök gözümün bebeğinden
Dalına bahmadan, tökülmeden gözümden,
Öreğimden[8] anmadan get...

Gedirsen ele mi?
ahşi![9]

Getme deyirsemse,[10]
Lal olsun[11] bu dilim.

Getme deyirsemse,
Acem gılıçları kessin meni, Doğrasın dilim dilim.
De get!
Besti[12] senden çektiğim...

 

Gedirsen ele mi? Get..
Kölgelerini[13] sök duvarlarımdan,
Sesini gazı ürek[14] hanemden,
Durr... Heç de boş yere gapma nem
Gözümdeki yaşlardan...
Ağlamıram... ağlamıram deyirem[15]... Eşit![16]

Ardına bahmadan goyul yoluna, gözleme[17] git!

Gedirsen ele mi?
Get...
Bilmirem anlın[18] hansı[19] dağın ardında, harda?[20]
Könlün[21] ... Ah o arı misali her çiçekten bal uman könlün,
Hansı meçhule giden gatarda?[22]

Yohhh!!!
Çohdu[23] sabır bu gadar da!
Gedirsense de git...
Bellidi ki galmıyıp sende vicdan da ar da!

Gedirsen ele mi?
Güneş'in saçahlarından töküle töküle gedirsen!
Ve elebilirsen ki,[24]
Sensiz dünyama güneş doğmayacak..
Ele mi?[25]
Ele ....
Ele be ay kişi ele!
Sen gidende doğan güneş doğmayacak bilirem
Sen gidende nefessiz galacağam.
'Get’ deyirken gideceksen diye
Min[26] kere ölüp min kere dirilerem...
Bahma bele bahtavar danışığıma,[27]

Gizli gizli gözlerimi silirem...

Gizleyirem titreyen ellerimi...
Gitme diyebilmirem... [28]

Ama deyirsense illah giderem...[29]
Get...

 

Get ama
Görende bir kelebeğin ganadını suda,
Ya da ulduzaları vakitsiz bir yuhuda[30]
Titreyende üreğin
Sal meni yadına...[31]

Men ise
Seni yadımdan salmayacağam,[32]
Gözlerine heyalımı goymuşam
Sevdana galan ömrümü!
Sensiz nefes bile almayacağam
Get..

Get ve icaze ver[33] indi,[34]
Ağlayacağam...
Ağlayacağam...

BETÜL ÖVÜNÇ

 

Şiir hakkında düşünceler:

Azerbaycan Türkçesiyle amatör bir şâir tarafından yazılmış aşk şiiridir. Şiirin bol, şâirin az bulunduğu günümüzde, gelecek için ümit veren bir seviyesi vardır.

Azerbaycan’da 2000’li yıllara kadar ‘Betül’ ismi de ‘Övünç’ soyadı da yoktu. Türkiye’den gidip Azerbaycan’da tahsil gören bir genç kızın, Azerbaycan’da gönül verdiği bir genç için yazdığı şiir olabilir.

Sevgilisinden karşılık görmeyen,  ondan ‘Seninle olan ilişkimi bitirdim, gidiyorum!’ sözünü duyan bir kızın acılarını dile getirmektedir.  

Şiir serbest şiirdir. Yâni, beyaz şiirdir.  Kız ona hıyanet eden sevgilisine hep ‘Git’ diyor ve ardınca ondan sonra neler çekeceğini artık tahmin etmekte ve bunları ona söylemektedir.

Sen gittiğinde güneş doğmayacak, 
Sen gittiğinde nefessiz kalacağım.

Git dediğinde gideceksin diye, 
Bin kere ölüp bir kere diriliyorum…

Şâir eserdeki lirik kahramanın fikrinin başka yerlerde olduğunu söylemektedir. Sevgili arı gibi çiçeklerin üzerinde dolaşır. Muhtemelen yeni sevgili peşindedir. O vefâsız sevgilinin yerine vefâlı bir kız vardır. Sevgisi için hayatını kurban verecek bu kız aynı zamanda çok onurludur. O erkek için bütün varlığı parçalanmakta, elleri titremektedir. Bu kadar acılar içinde çırpınsa da o vefasıza ‘gitme’ diyemiyor.

Sevgisi için canını fedâ eden kız ondan sâdece bir şey rica ediyor: ‘Hatırla beni’… Ve ona: ‘Seni hiç unutmayacağım.’ Diyor.                                                        

Gözlerine düşlerimi koymuşum,  
Sevdana kalan ömrümü
Sensiz nefes bile almayacağım 
Git

Diyor.  Ve sonda bu aşka rahat ve gözyaşıyla süslenmiş ağır yakmak için ondan bir ricası vardır:

Git ve izin ver şimdi,   
Ağlayacağım      
Ağlayacağım…

Bu şiirin, yazarının gelecekteki çalışmaları hakkında ümit veren tarafı; kullanılmış olduğu mecazlar ve onların türleridir. Şiir baştanbaşa mecazdır, teşbihler ve mübalağa vardır.  Bunlar da şiirin felsefi yönünü zenginleştirmiştir.  Az da olsa şiirin dilini zenginleştiren folklor da vardır.

Mecazlar:

Koy başını yesin yokluğunun dumanı; Beni yakan gözlerin (mübalağa); günümü, güneşimi çalan (mübalağa);  Neft karası sevdam (teşbih);  Bakışlarını sök gözümün bebeğindenAcem kılıçları kessin beni ve doğrasın dilim dilim (mübalağa); Gölgelerimi   sök duvarlardan; Sesini kazı yürek hanemdenBoş yere nem kapma, gözümdeki yaşlardan; Çiçekten bal uman gönlün; Güneşin saçlarından döküle döküle gidiyorsun (güneş kişileştirilmiştir);  Sensiz     dünyama güneş doğmayacak (mübalağa);  Sensiz nefessiz kalacağım (Mübalağa);  Bin kere ölüp bin kere diriliyorum (mübalağa); Gözlerine düşlerimi koymuşum (mübalağa) Sevdana kalan ömrümü koymuşum; sensiz nefes almayacağım (mübalağa)

Gençler arasında yapılacak bir şiir yarışmasında, duygulu bir ses ve güzel bir Azerbaycan şivesiyle okunursa, bir tiyatro sanatkârı gibi başarılı mimiklerle okunursa, birinci olma şansı bir hayli yüksektir. Fonda uygun bir müzik bulundurulursa, ‘garanti’ denilebilir.

 

[1] Gedirsen ele mi?: Gidiyorsun öyle mi?

[2] Get: Git

[3] Eşkinin gümanı: Aşkının şüphesi

[4] Meni yandıran: Beni yakan

[5] Kişi: Azerbaycan Türkçesinde yalnızca erkekler için kullanılır.

[6] Ulduzlar: Yıldızlar

[7] Menzil: gidilen yer

[8] Öreğimden: Yüreğimden

[9] Yahşı: Güzel, peki

[10] Deyirsem de: Diyorsam da

[11] Lal olsun: Konuşamaz olsun

[12] Betsi: Yeter

[13] Kölge: Gölge

[14] Ürek: Yürek

[15] Deyirem: Diyorum

[16] Eşit: İşit, duy

[17] Gözleme: Bakma

[18] Anlın: Alnın

[19] Hansı: Hangi

[20] Harda: Nerede

[21] Könlün: Gönlün

[22] Gatarda: Tren vagonunda

[23] Çohdu: Çoktur

[24] Ele bilirsen ki: Öyle zannedersin ki

[25] Ele: Öyle

[26] Min: Bin

[27] Bahtavar danıştığıma: Rahat, neş’eli konuştuğuma

[28] Diyebilmirem: Diyemiyorum

[29] Deyirsen ilah giderim: İlla gideceğim diyorsan

[30] Yuhuda: Uykuda

[31] Sal beni yadına: Beni hatırla

[32] Yadımdan salmayacağım: Seni unutamayacağım

[33] İcaze ver: İzin ver, müsaade et

[34] İndi: Şimdi