Oğuz ÇETİNOĞLU

Ekonomist, Araştırmacı-Yazar

ocetinoglu1@gmail.com

02 Aralık Günlerinde Vefat Eden Büyük İki Şâirimiz

NÂMIK KEMAL: 1840 yılında Tekirdağ’da doğdu. 1863'te Bâb-ı Âli Tercüme Odası'na kâtip olarak girdi. Dört yıl çalıştığı bu görev sırasında dönemin önemli düşünür ve sanatkârlarıyla tanışma imkânı buldu. 1865'te kurulan ve daha sonra Yeni Osmanlılar Cemiyeti adıyla ortaya çıkan İttifak-ı Hamiyet adlı gizli derneğe katıldı. Bir yandan da Tasvir-i Efkâr gazetesinde hükümeti tenkit eden yazılar yazıyordu. Gazete, Yeni Osmanlılar Cemiyeti'nin görüşleri doğrultusunda yaptığı yayın sonucu 1867'de kapatıldı. Nâmık Kemal de İstanbul'dan uzaklaştırılmak için Erzurum'a vâli muavini olarak tâyin edildi. Bu göreve gitmeyi çeşitli engeller çıkarıp erteledi ve Mustafa Fâzıl Paşa'nın dâveti üzerine Ziya Paşa'yla birlikte Paris'e kaçtı. Bir süre sonra Londra'ya geçerek M. Fâzıl Paşa'nın maddî desteğiyle Ali Suavi'nin Yeni Osmanlılar adına çıkardığı Muhbir Gazetesi’nde yazmaya başladı. 1868'de gene M. Fâzıl Paşa'nın desteğiyle Hürriyet adı altında başka bir gazete çıkardı. 1870'te zaptiye nazırı Hüsnü Paşa'nın  dâveti  üzerine İstanbul'a döndü. 1872'de İbret Gazetesinde yayınlanan yazısı üzerine gazete kapatıldı. Nâmık Kemal gene İstanbul'dan uzaklaştırılmak için Gelibolu mutasarrıflığına tâyin edildi Orada yazmaya başladığı Vatan Yahut Silistre oyunu, 1873'te Gedikpaşa Tiyatrosu'nda sahnelendiğinde halkı coşturup olaylara sebebiyet verince tevkif edildi, Kıbrıs’taki Magosa hapishânesi’ne gönderildi. 1876'da Birinci Meşrutiyet'in ilânından sonra İstanbul'a döndü. Şura-yı Devlet (Danıştay) üyesi oldu.1877’de tekrar tevkif edildi, 5 ay hapis yattıktan sonra Midilli mutasarrıfı oldu. 1887'de Sakız Adası mutasarrıflığına tâyin edildi, 2 Aralık 1888’de burada vefat etti.

Velût bir yazardı. Eserlerinden bâzıları: Oyun: Vatan Yahut Silistre, Zavallı Çocuk, Âkif Bey, Celâleddin Harzemşah, Kara Belâ; Romanları: İntibah, Cezmi; Tenkit: Tahrib-i Harâbât, Tâkip, Renan Müdafaanâmesi, İrfan Paşa'ya Mektup, Mukaddeme-i Celal; Târihî Eser: Devr-i İstila, Barika-i Zafer, Evrak-ı Perişan, Kanije, Silistire Muhasarası, Osmanlı Târihi, Büyük İslâm Târihi, Diğer: Rüya.

ORHAN ŞAİK GÖKYAY: İnebolu’da, 1902 yılında doğdu. İlk şiiri 1922 yılında Kastamonu’da çıkan bir gazetede yayınlandı. Aynı yıl Ankara Öğretmen Okulu’ndan mezun olarak öğretmenliğe başladı. Profesör unvanın sâhip olmamasına rağmen önemli bir ilim adamı idi. Türk Dili söz konusu olduğunda, ‘ilim’ adı altında yapılan her yanlışın karşısına dağlar gibi dikilmiştir. O’nun yetiştirdiği öğrenciler, ilim konusundaki titizlikleri ile hocalarının yolunu tâkip ettiler. Böylece Türk Dili konusunda eşsiz eserler meydana getirdiler. 93 yaşında Hakk’a yürüdüğünde, üniversite kürsüsünde konferans veriyordu. 1924 – 1926 yılları arasında Çağlayan isimli dergiyi yayınladı. 1930’da Edebiyat Fakültesi’nden mezun oldu. Ölümüne kadar liselerde edebiyat öğretmenliği yaptı.  1944’de Irkçılık – Turancılık Dâvâsı’nın mağdurları arasında idi. İlim çalışmalarının yanında yaşadığı derin ve engin duygu dünyasını şiirlerine aktardı. Böylece hem ilim, hem de edebiyat adamı unvânına hak kazandı.  Bu Vatan Kimin adlı şiiri ile tanındı ve sevildi. Eserlerinden bazıları: Dede Korkut (1938), Kâtip Çelebi (1968). Eşi ile birlikte Dorian Gray’ın Portresi isimli eseri Türkçeye çevirdi. 2 Aralık 1994 târihinde İstanbul’da vefat etti.