Oğuz ÇETİNOĞLU

Ekonomist, Araştırmacı-Yazar

ocetinoglu1@gmail.com

Türkçe Hassasiyeti

Türkçemiz kelime zenginliğine sâhip bir dildir.

Bir dilde, aynı mânâyı ifâde edecek 3 veya 5 kelime varsa, o dil zengindir. Aynı kelime tek başına 2 veya daha fazla mânâda kullanılabiliyorsa, dil fakirleşmiş demektir. Maymuncuk veya joker kelimeler dilimizi fakirleştiriyor; insanlar arasında anlaşma zorlaştırıyor.

Dilimizi kurtarmaya gönüllü hanımefendilere, beyefendilere, dostlarımıza, kardeşlerimize, onlarda dil hassasiyetinin oluşmasını sağlayacak birkaç kitap ismi vereyim:

-Hüseyin Câhit Yalçın’ın Türkçe Sarf ve Nahiv (Dilbilgisi ve cümle bilgisi-söz dizimi)

-Tahsin Banguoğlu’nun Türkçenin Grameri

-Zeynep Korkmaz’ın Türkiye Türkçesinin Grameri ve Türkçede Eklerin Kullanılış Şekilleri isimli kitapları

-Nihad Sâmi Banarlı’nın: Türkçenin Sırları

-Muharrem Ergin’in Türk Dil Bilgisi

-Fâruk Kadri Timurtaş’ın Türkçemiz ve Uydurmacılık

-Necmettin Hacıeminoğlu’nun Türkçenin Karanlık Günleri

-Yavuz Bülent Bâkiler’in Sözün Doğrusu

-Ali Fuat Başgil’in Türkçe Meselesi

-Mehmet Doğan’ın Dil, Kültür ve Yabancılaşma ile Kelimelerin Seyir Defteri isimli kitapları

-Ahmet Kemal Yahyaoğlu’nun Türkçenin Katli

-Mustafa Argunşah’ın Dil Yarası ve Sözüm Türkçe Üstüne isimli kitapları

-Yakup Şimşek’in Dilin Tetiği Bozuldu

-Vahit Türk’ün: Türkçe Yazıları

-Şâkir Alparslan Yasa’nın Türkçenin İnkişafı İçin Tercüme ve Türkçenin İstilâhı Meselesi ile Kültür Jenosidi isimli kitapları

-Ahmet Vehbi Ecer’in Dinimiz İçin Dilimiz

 

Türkçe ile ilgilenen yabancılar var

Meselâ: Geoffrey Lewis. Onun, Trajik Başarı / Türk Dil Reformu isimli eserinde, Türkçe üzerine oynanan oyunlar, ağlamaklı sözlerle anlatılıyor.

Diğer bir yabancı yazar: Alman Grönbeh. Eserini Prof. Dr. Mehmet Akalın Türkçeye çevirmiş.

Bu kitapların bir kısmı, Türkçe üzerine ilmî araştırmalar yapacak kişiler içindir.

 

Ön Ek Meselesi:

Türkçede, ön ek yoktur:  anormal, antikomünist, asosyal, dışalım, dışsatım, namağlup, öngörü, önsezi, özgeçmiş, özveri, varsaymak kelimeleri hatâlı kelimelerdir.

Diyorlar ki Türkçede sapsarı diye ön ekli bir kelime var: Evet böyle bir kelimemiz var. Fakat sarı kelimesinin önündeki sap, ön ek değildir. Pekiştirme sıfatıdır.

Ön ek, her kelimenin önüne konulabilir de, pekiştirme sıfatı, aynı kalıp olarak her kelimenin önüne konulamaz.

Sapsarı deriz de sapyeşil diyemeyiz. Yemyeşil deriz. Masmavi deriz de masbeyaz diyemeyiz, bembeyaz deriz.

 

Lügatler…

Türkçeyi doğru ve güzel yazmak isteyenlerin, Türkçe hassasiyeti olan herkesin elinin altında bulundurması gereken sözlükler var. Bunlar aynı zamanda imlâ kılavuzu olarak da kullanılabilir.

Ferit Devellioğlu’nun Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lügat

Yaşar Çağbayır’ın Türkçe Sözlük

Mehmet Doğan’ın Doğan Büyük Türkçe Sözlük

Ve

İlhan Ayverdi’nin hazırladığı Misalli Büyük Türkçe Sözlük.

Bu sonuncusu, Türkçeye saygı duyanların evinde, masasında, elinin altında mutlaka bulunmalı… 

Sâmiha Ayverdi, Peyâmi Safâ, Refik Hâlid Karay, Safiye Erol, Erol Güngör, Mehmet Niyazi Özdemir gibi yazarların hikâye ve romanlarından fikrî eserlerinden doğru ve güzel Türkçe öğrenilebilir.