Oğuz ÇETİNOĞLU

Ekonomist, Araştırmacı-Yazar

ocetinoglu1@gmail.com

Fitre, Fidye ve Kefaret

Mübârek Ramazan ayının son günlerini idrak ediyoruz. En geç önümüzdeki Perşembe günü kılınacak Ramazan Bayramı namazından önce ödenmesi gereken mâlî yükümlülüklerimiz var. Bayram ihtiyaçlarının karşılanmasına katkı sağlaması bakımından son günün son dakikasını beklemeden ödemekte büyük faydalar olduğu bilinmelidir.

Fitre: Halk arasında ‘sadaka-i fıtır’ olarak da anılır.  Borcundan ve aslî ihtiyaçlarından fazla olarak nisap miktarı mala sâhip olan her Müslüman için fitre ödenmesi vaciptir. Nisap miktarı (80,18 gram altın veya bu miktarda, para ve mal) sâhibi olanlar, oruç tutsunlar veya tutmasınlar, fitre verirler. (Bu miktarda para veya mala sâhip olanın üzerinden bir yıl geçmesi gibi bir şart söz konusu değildir.) Erkek veya kadın, çocuk veya yetişkin ayırımı da yoktur. Herkes vermelidir. Çocuklar için velileri, geliri ve parası-malı olmayan hanımlar için eşleri ve babaları verir.

Sadaki-i fıtır miktarı müftülükler tarafından tarafından belirlenir. Bu sene 28 liradır. Bu rakam alt sınırdır. Daha az olamaz. İsteyen istediği miktarda fazla verebilir.

 Dinen zengin sayılanlara, (yâni nisap miktarı para veya mala sâhip olanlar) usul (anne, baba, dedeler ve nineler), furua (oğul, kız ve torunlar) ve bakmakla yükümlü olduğu kimselere sadaka-i fıtır verilmez. Bir kimse, fitresini bir fakire verebileceği gibi, birkaç fakire de dağıtabilir.

Fidye: İhtiyarlık ve şifa ümidi olmayan bir hastalık sebebiyle oruç tutamayan kimse, daha sonra kaza etmesi mümkün olmadığından oruç tutamadığı günlerin her birine karşılık bir fidye öder.  Fidye miktarı, bir kişiyi bir gün doyurabilecek miktardaki paradır. Bu paranın miktarı 2021 yılı ramazanı için 28 lira olarak belirlenmiştir. Bu rakam, alt sınırdır. Üst sınırı yoktur. Bilfarz 30 gün oruç tutamayan bir kişi, bir fakiri 30 gün müddetle doyurabileceği gibi 30 fakiri aynı gün de doyurabilir.

Kefaret: Ramazan ayında niyet ederek başladığı günlük orucunu, meşru bir mâzereti olmaksızın bilerek ve isteyerek bozan kişi,  kefaret öder. Ödeme, bir köle azat etmek suretiyle olabileceği gibi, ramazan ayı dışında olmak şartıyla 60 gün ara vermeden peş peşe oruç tutmak suretiyle de olabilir. Ayrıca, bozduğu oruç için de bir gün oruç tutması gerekir. Buna da gücü yetmezse bir fakiri 60 gün veya 60 fakiri birer gün sabah akşam doyurur veya yarasını verir. Bir günde 60 günün parasını bir fakire vermesi câiz değildir. Verilecek günlük para miktarı, fitre ve fidyedeki kadardır.