Oğuz ÇETİNOĞLU

Ekonomist, Araştırmacı-Yazar

ocetinoglu1@gmail.com

Töre Dergisi

Ankara’da, Aylık fikir ve sanat dergisi tanıtımıyla ve Türkçü düşünceye hizmet maksadıyla 23 Haziran 1971 târihinde yayınlanmaya başladı.         

Hâlide Nusret Zorlutuna tarafından kurulan, Sâhipliği ve Neşriyat Müdürlüğü, kızı Emine Işınsu’nun üstlendiği Ayşe Dergisi’nin devamıdır. Ayşe Dergisi, 28 sayı çıktıktan sonra adı, Töre olarak değiştirildi. İlk çıkan nüshanın üzerinde Sayı: 29 yazılıdır ve Mayıs Haziran 1971 târihlidir. Bu şekilde, 30 ve 31 numaralı 3 sayı çıktıktan sonra,  Eylül 1971’den itibâren, 4. sayı ile yayına devam edildi.

Kurucusu: Hâlide Nusret Zorlutuna, başlangıçtaki sâhibi ve yöneticisi Emine Işınsu, Umumî Neşriyat Müdürü: Galip Erdem, İdâre Müdürü: Meriç Coşkun idi.  İstanbul temsilciliğini Yaşar Okuyan yapıyordu. 1981 yılında Sorumlu Müdürlük görevini Yaşar Eşmekaya üstlendi. Yayın süresi içerisinde Genel Yayın Müdürü olarak görev yapanlar: Emine Işınsu, Galip Erdem, Mehmet Önal, Aynur Can, Peyâmi Çelikcan, Ali Güngör. Sorumlu Yazı İşleri Müdürü olarak hizmet edenler: Emine Işınsu, Meriç Coşkun, Çağatay Özdemir, Hikmet Celepoğlu, Yaşar Tezel, Yaşar Eşmekaya, Peyâmi Çelikcan. 

Dergi başlığının altında; Aylık fikir ve sanat dergisi cümlesi bulunuyor idiyse de Töre, daha çok siyâset, düşünce ve ilim dergisi muhtevâlı olarak yayın yaptı. Türkçü-Milliyetçi fikir akımının yayın organı olarak tanındı.

Töre Dergisi’nin yayınlandığı yıllar, terörizmin bütün Türkiye’yi sardığı, fikirlerin değil sloganların ve silâhların hâkim olduğu çalkantılı bir dönemdi. Buna rağmen Töre,  düşünce dergisi olma özelliğini ısrarla korudu. Böylece bu günlere ve yarınlara belge olarak intikal etti. Dergi, geniş bir ailenin bir araya toplanışı gibiydi. Ailenin fertleri arasındaki idealizm, inanç ve mücâdele azminin arasına sevgi hamuru da katılmıştı.  Dergi; Yahya Kemal Beyatlı, Ömer Seyfeddin, Necip Fâzıl Kısakürek… gibi yazarlar için özel sayılar düzenledi.

17 X 23,5 Cm. ölçülerinde, üçüncü hamur kâğıda tek renk olarak basılı 68 sayfa olarak yayınlanan derginin Ocak 1974’te yayınlanan 32. sayısında yer alan yazılardan bâzılarının başlıkları ve yazarları: Türkiye’de Eğitim ve Türk Kültürü: Doç. Dr. Erol Güngör. Milliyetçilik: Doç. Dr. Necmettin Hacıeminoğlu.  Türkiye’de Köy İncelemeleri ve Kullanılan Usuller: Prof. Dr. Orhan Türkdoğan. Sovyetler Birliği’nde Rus Şovenizmi ile Esir Milletlerin Milliyetçiliği Arasındaki Mücâdele: Dr. Baymirza Hayıt’tan Şevkiye Keskinoğlu tercümesi. Kanun-u Kadîm’e Sadâkat: Nevzat Kösoğlu. Türk Musikîsi Ses Sistemi Üzerinde Araştırmalar: Erol Sayan. Sinemamızın Fikrî Yapısı: Oğuzata Altaylı. Fikir Suçu ve Türk Cezâ Kanunu: Galip Erdem.

Dergide yer alan Ârif Nihat Asya’nın nesir-şiiri:

DU                                                                                                                                                                                                     

Dolu gönderdin, sel gönderdin; buz, zelzele, kurak, kıtlık, ecel gönderdin...                                                                  
Düşman gönderme ya-Rabbi!                                                                                                                                
Şu memleketi beyaz gördüm, yeşil gördüm, sarı gördüm, hatta siyah gördüm.                                                                   
Kızıl gösterme ya Rabbi !
                                                                                                                                        
Bereketi gitti, emniyeti gitti; yer yer, fazileti gitti...                                                                                                         
İstiklâlimi giderme ya Rabbi!
                                                                                                                                      
Ona ceza verdin, kaza verdin, eza verdin, niza verdin...                                                                                                       
Zeval verme Ya Rabbi!

Dergide yayınlanan yazıların, konular itibâriyle dökümü  şöyledir: Edebiyat – Sanat  üzerine :  (83 adet makale),  Millet ve Milliyetçilik (74 adet yazı), Ekonomi: 67, Esir Türk İlleri 52, Din 48, Şehir, gecekondu, aydınlar gibi sosyolojik konular: 33, Marksizm ve Sosyalizm :  28, Dil :  25, Târih : 17, Hikâye :  24, Mûsikî :  17  Devlet ve Hukuk : 16, Ordu :  8 ve Şiir: (200 adetten fazla).

Töre’nin yazar kadrosunda şu isimler vardı: Prof. Dr. Erol Güngör, Prof. Dr. Mehmet Eröz, Prof. Dr. Necmeddin Hacıeminoğlu, Ayhan Tuğcugil (İskender Öksüz), Prof. Dr. Reha Oğuz Türkan, Prof. Dr. Mustafa Erkal, Prof. Dr. Enis Öksüz,  Prof. Dr. Tevfik Ertüzün,  Dinç Yaylalıer, Hasan Oraltay, Prof. Dr. Nâdir Devlet, Hüseyin Mümtaz, Vehbi Ecer, Prof. Dr. Orhan Türkdoğan, Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilâsun, Emine Işınsu, Bilge Ercilâsun, Sâdık Kemal Tural, Yağmur Tunalı, Erol Sayan, Cinuçen Tanrıkorur, Sevinç Çokum, Hasan Kayıhan, Hâlide Nusret Zorlutuna, Ârif Nihat Asya, Yetik Ozan, Galip Erdem, Yavuz Bülent Bâkiler, Dündar Taşer, Aydın Taneri, Prof. Dr. Hikmet Tanyu, Prof. Dr. Ercüment Kuran, Niyâzi Yıldırım Gençosmanoğlu, Prof. Dr. Turan Yazgan, Nevzat Kösoğlu, Mehmet Çınarlı, Dilâver Cebeci ve Murat Bardakçı.

Yayınlandığı dönemin önemli fikir dergilerinden biri olan Töre Dergisi’nde, Mehmet Çınarlı’nın Sanatçı Dostlarım başlıklı dizi yazısı yayımlandı, Derginin Aralık 1982’de çıkan 139. sayısı Emine Işınsu’ya ayrıldı.

Töre Dergisi, Mayıs 1984’te çıkan 156. sayısında yayımına ara verdikten sonra, Nisan 1985’te Mayaş A.Ş. adına Yaşar Eşmekaya’nın sâhipliğinde yeniden yayınlanmaya başladı ise de, 1986 yılının Ağustos ayında 15. sayısı çıktıktan sonra kapandı.  Böylece toplam 171 sayı çıkmış oldu.