Tekâmül, tam ve olgun olma, olgunlaşma, gelişme, mükemmelleşme, insani kamil seviyesine ulaşma gibi anlamlara gelmektedir. Dinde ve tasavvufta büyük yer tutan tekâmül kelimesi, evrim, gelişme ve olgunlaşma manalarıyla kullanılmaktadır.
Birini gerçekten seven kimse, davranışlarını o kişinin ruhsal tekâmülüne en çok katkı sunacak şekilde ayarlar. Gerçekten seven benliğini, öz varlığını genişletir ve benliğini genişlettikçe tekâmül eder. Gerçek sevgi insanı yeniler ve geliştirir. Başkalarının ruhsal tekâmülüne ne kadar katkıda bulunursak, kendimiz de ruhen gelişmiş oluruz.
Gerçekten seven kişi, her zaman sevdiğinin eşsiz bireyselliğine ve farklılığına saygı gösterir. Hatta onu destekler. Ayrılıkları ve farklılıkları saygı görmeyen kimseler gereksiz yere acı çekerler. Farklılığı ve ayrılığı algılayamamanın en aşırı biçimine narsizm denir.
Pek çok ailede kadınlar ve erkekler amaçlarını kendileriyle bağlantılı olarak tanımlarlar. Bu kimseler eşlerinin kendilerinden temelde ayrı bir varlık olduğunu düşünmezler. Oysa evlilik işbirliğine dayanan bir kurumdur. Evliliğin asıl amacı, her kişinin kendi ruhsal tekamülünün kişisel zirvelerine erişmesi için diğeri tarafından destek görmektir. Gerçekten seven, karşısındakinin kendine özgü kişiliğine saygı duyar ve onun gelişmesine çaba gösterir.
İşte Halil Cibran ‘ın evlilikle ilgili sözleri:
”Ekmeğinizden birbirinize verin, ama ama aynı dilimi yemeğin.
Birbirinizin kadehini doldurun ama tek kadehten içmeyin.”
Yan yana olun, ama fazla sokulmadan,
Çünkü tapınağı taşıyan sütunlar da ayrıdır,
Çünkü bir selvi ile bir meşe, yetişmez birbirinin gölgesinde…”
Unutmayalım: Hayatın son hedefi ruhsal (zihinsel) tekamüldür.
Ruh hastalıkları genellikle, bir çocuğun sağlıklı bir şekilde büyüyüp olgunlaşabilmesi ve ruhsal olarak tekamül edebilmesi için ana-babasından görmesi gereken sevgiyi görememiş veya eksik görmüş olmasından kaynaklanır. İşte bu noktada psikoterapi devreye girmelidir. Hasta yoksun kaldığı sevginin hiç olmazsa bir kısmını psikoterapistinden almalıdır. Eğer psikoterapist hastasını gerçekten sevemezse hasta da gerçekten iyileşemez. Bir psikoterapistin rolü, esas olarak ana baba rolü gibidir. Gerçek sevgiye dayanan her ilişki karşılıklı psikoterapi demektir. Eğer gerçekten sevebiliyorsa, sokaktaki adam da fazla bir eğitime ihtiyaç duymadan başarılı bir psikoterapi uygulayıcısı olabilir (Scott Peck, Az Seçilen Yol, s. 185).
Psikoterapi, kişinin hayattan keyif almasını engelleyen, günlük hayatında onu zorlayan sorunların kaynağını ve çözüm yollarını bulmaya çalıştığı bir süreçtir.
Psikoterapistin görevi öğüt vermek, yargılamak ya da eleştirmek değildir. Kişinin ruhsal tekâmülüne yardımcı olmaktır.