Kurtuluş Savaşı’nın başlangıcı olan Sakarya Meydan Muharebesi ile ilgili yıllar önce başlattığımız araştırma ve çalışmalarımız devam ediyor.
2021 yılı, Sakarya Zaferi ve Kurtuluş Savaşı’nın da 100. yılı yüzyıllar çok önemli, Sakarya Zaferi 13 Eylül 1921 yılında Ankara’nın Polatlı ve Haymana ilçelerinde kazanılmıştı. www.sakaryazaferi.com
Önümüzdeki 2022 yılı, Afyon Kocatepe Büyük Taarruz ve Dumlupınar Zaferinin kazanıldığı yılın 100. yıl dönümü.
Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasında büyük başarı kazanan ve çok önemli görevler yapan Deli Halid Paşa’nın komutanlığında, 30 Mart 1921 yılında kurulan Kocaeli Gurup Komutanlığı ile ilgili yaptığım araştırmayı, tarihçilerin kaleminden sizlerle Afyon’dan paylaşıyorum. Araştırmayı birlikte okuyalım…
“......Kocaeli Grubu’nun Kuruluşu
30 Ağustos 1922 günü kazanılan Dumlupınar (Başkomutanlık) Meydan Muharebesi’nde Yunan ordusunun ana kuvvetleri sarılıp imha edilmiş ve takip harekâtı başlatılmıştır. 30 Ağustos gecesi Dumlupınar İstasyonunda geçiren Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa, 31 Ağustos 1922 günü Genelkurmay Başkanı, Batı Cephesi Komutanı ve I. Ordu Komutanı’yla beraber Adatepe bölgesine giderek muharebe meydanını gezmişlerdir. Aynı gün III. Kolordu 41. Tümene bağlı Porsuk Müfrezesi karşısında düşman sabah 9’dan itibaren Eskişehir istikametine doğru çekilmeye başladı. Ertesi gün 1 Eylül 1922’de yine III. Kolorduya bağlı I. Tümen, Yunanlıların Seyitgazi’den gelen müstakil Tümeni’ne ağır kayıplar verdirerek ilerledi ve Kütahya’ya girdi. Aslında millî müfrezeler 30 Ağustos günü akşama doğru Kütahya’yı kurtararak Hükümet konağı ve Belediye binasına Türk Bayrağı çekmişlerdi. Bu sırada Eskişehir’den İnönü istikametine doğru çekilen Yunan kuvvetlerinin kaçış yollarını kesmek üzere Mürettep Süvari Tümeni Kütahya’dan hareket etti.
Büyük Taarruz ’da Bursa istikametine doğru gelişen düşmanı takip ve imha harekâtını 2. Ordu’ya bağlı Albay Şükrü Nailî (Korgeneral Şükrü Nailî Gökberk) Bey komutasında III. Türk Kolordusu yürütmüştür. Bu istikamette Türk kuvvetlerinin karşısında kaçan Yunan III. Kolordusu bulunuyordu.
Millî Mücadele’de son kurşunu atan birlik Kocaeli Grubu da bu sırada kendi görev alanında faaliyetlerini sürdürüyordu. Ancak önce Kocaeli Grubu’nun kuruluşu hakkında biraz bilgi vermek faydalı olacaktır. Kocaeli Grubu I. İnönü Zaferi’nden sonra Batı Cephesi Komutanlığı’nın 24 Ocak 1921 tarihli emriyle kurulmuştur. Böyle bir grubun kurulmasının sebebi, Yunanlıların Bursa ve civarındaki kuvvetlerini takviye etmeye başlaması ve yeniden İnönü istikametine bir taarruzuna karşı geniş Batı Cephesi’ni ikiye bölerek kuvvetlerini daha derli toplu tutarak asıl muharebe merkezini İnönü Cephesi’ne toplamak düşüncesidir. Tabi böyle bir plânlama Genelkurmay tarafından Batı Cephesi’ne emredilmiştir. Buna göre Bolu, Düzce ve Geyve mıntıkasındaki kuvvetlere kumanda etmek ve merkezi Geyve olmak üzere Müstakil Tümen yetkisinde Kocaeli Kumandanlığı ihdas ediliyor ve kumandanlığına da eski 9. Kafkas Tümeni Komutanı Albay Halit Bey getiriliyordu. Kocaeli Grubu Komutanlığı’na Bolu ve İzmit Livaları ile İznik ve Karamürsel civarında bulunan Gökbayrak Taburu dâhil bütün kuvvetler bağlanıyordu. Kocaeli Grubu doğrudan Genelkurmay Başkanlığı’na bağlı olacaktı. Kocaeli Grubu ile Batı Cephesi Komutanlığı’nın sorumlu olduğu alanların sınırı Batı Cephesi Komutanlığı’nın 29.1.1921 tarihli teklifi ve Genelkurmay’ın 30 Ocak 1921 tarihli kabul yazısına göre: Göynük-Taraklı-Göynük Çayı- Lefke (osmaneli) Kızılhisar-Pamucukderbendi-Mustafalı-Dutluca-Gemlik hattından geçiyordu.
Genelkurmay’ın 17 Mart1921’de Batı Cephesi’ne gönderdiği emirde Yunanlıların İnönü mevzilerine taarruza geçeceği ve hazırlık yapılması gerektiğini bildirmesi üzerine Kocaeli Grubu Komutanı Albay Halit Bey düşmanın İzmit, Karamürsel, Hendek taraflarındaki sükûnetinden istifade ederek kararlaştırılan yardım için 6 Tabur piyade ile bizzat Batı Cephesi’ne koşmuş ve Hendek’te bulunan Tümen Komutanını da vekâlet etmek üzere Geyve mıntıkasına çağırmıştır.
İkinci İnönü Muharebesi’nin kanlı çarpışmalarında Kocaeli Grubu Komutanı Halit Bey getirdiği bu kuvvetlerle düşmanın güney tarafında etkili olmuş ve bu muharebede yaralanmıştı. Yunanlıların İnönü’de ikinci defa yenilmeleri üzerine eğer Kocaeli bölgesindeki kalan kuvvetlerimiz biraz güçlü olsaydı, Bilecik-Bozüyük istikametinde düşmanın tam gerilerine düşmek suretiyle Bursa’ya çekilen Yunan kuvvetlerine ağır darbe vurulabilirdi. Ancak bu mümkün olamamıştır. Genelkurmayın 30 Mart 1921 tarihli emriyle Kocaeli Grubu Komutanı Halit Bey’in yaralanması üzerine Sakarya’da oluşturulan Mürettep Kolordu Komutanlığına Albay Kâzım (Özalp) Bey tayin edildi. Böylece Kocaeli Grubu’nun kalan kuvvetleri de Düzce’ye giden Kâzım Bey’in emrine girmiştir.
Mürettep Kolordu Sakarya Muharebesi öncesinde Kocaeli bölgesinde ve İznik Gölü civarında düşmanla uğraşmış ve 28 Haziran 1921’de İzmit’i Yunanlılardan geri almış, Bilecik istikametinde düşmana baskı kurarak Batı Cephesi’ne yardımcı olmuştur.
Başkumandanlığın 13 Eylül 1921 tarihli emriyle Kocaeli Grubu tekrar kurulmuş komutanlığına da yeniden Albay Halit Bey (Deli Halid Paşa) tayin edilmiştir. Aynı emirnâmede “Elyevm Kocaeli mıntıkası hududu dâhilinde bulunan bilumum millî kuvvetler de bu Grubun emrine gireceklerdir.” deniliyordu. Yine bu emirle Albay Kâzım Özalp 3. Kolordu komutanı olmuştur
Özalp) Bey III. Kolordu Komutanı olmuştur (kaynak Kocaeli tarih Sempozyumu Zeki Çevik)...”