(ÜÇÜNCÜ BÖLÜM)
2-MEHMET ŞEVKİ YAZMAN’IN FAALİYETLERİ
Târihçi Dr. Volkan Yaşar, birinci kitapta, hâtıralarını günümüz Türkçesi ile okuyucuya sunduğu Mehmet Şevki Yazman’ın askerlik dışındaki faaliyetlerini, ikinci kitapta topladı. Eser, birincisiyle aynı ölçüde ve 418 sayfadır.
Ön Söz’ başlıklı yazıda Prof. Dr. Mehmet Âkif Tural; ‘Târihî şahsiyetler için ‘yaşanmış bitmiş bir hayat diyemeyiz. Çünkü bugünü şekillendiren, geçmişteki olay ve önderlerdir’ diyerek bir hakîkati dile getiriyor. Mustafa Kemal Atatürk’ün de bu konuda vecizesi vardır: "Türk çocuğu ecdadını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır."
Eserin muhtevasının dolgunluğunu, ‘İçindekiler’ sayfası bütün haşmetiyle ortaya koyuyor:
*Kaynak ve Yöntem Tahlili. *Târih ve Şahsiyet Unsuru. *Eğitimi ve Askerlik Hayatı. *Hayatı ve Görevleri. *Âilesi, *Öğretim Hayatı. *Askerlik Hayatı. *Çatışma Bakanlığı Bursa Bölge Çalışma Müdürlüğü. *Siyâsî Faaliyetleri. (1950-1957) *Dönemin Genel Özellikleri. *1946 Genel Seçimlerinde Milletvekili Adaylığı. *Elazığ'da 1950 Genel Seçimleri. *11. Dönem Demokrat Parti Milletvekili Olarak Siyâsî Faaliyetleri (1950-1954). *Elazığ'da 1954 Genel Seçimleri. *10. Dönem Milletvekili Olarak Siyâsî Faaliyetleri (1954-1957). *1957 Genel Seçimlerinde Milletvekili Adaylığı. *Gazetecilik ve Dergicilik Faaliyetleri. *Gazetecilik Faaliyetleri. *Günlük Askerî Olaylar ve Savaş Haberleri. *İzmir Faciası. *İkinci Dünyâ Savaşı. *Savaş Teknolojisi ve Savaş Stratejileri. *Millî İktisâdî Meseleler. *Seyahat Notları. *Tefrikalar. *Atatürk Hakkında. *Dergicilik Faaliyetleri. *Kadro Dergisi ve Mehmet Şevki Yazman’ın Yazıları. *Konya Halkevi Dergisi. *Hayat Târih Mecmuası. *Diğer Dergicilik Faaliyetleri. *Eserlerinin Analizi. *Eserleri. *Türk Çanakkale. *Mehmetçik Avrupa'da. *İlk Kurşun. *İstiklal Savaşı Nasıl Oldu? *Büyük Taarruz Nasıl Oldu? *Dumlupınar'a Giden Yol. *Bölüğün Oğlu. *Târihte Türk-Alman Dostluk İlişkileri. *Ahmet Oğlu Ahmet. *Ali Çavuş Peşte'de. *Toros Çocuğu. *Tercümeleri. *Kitap Tercümeleri.
*Türkiye'de beş yıl. *Viyana kapılarından dönüş ve Osman Ağanın Çilesi. *İstanbul'un bünyesi doğulu Osmanlı bünyeden Avrupalı kozmopolit bünyeye geçiş. *Bizans Konstantinopolis İstanbul / Dünyâ Şehri *Problemi bakımından bir araştırma. *İstanbul'da çıkmaz sokaklar ve gecekondu meselesi. *Coğrafi tabiata uygun sâhalar yönünden Batı Anadolu'nun taksimâtı. *Batı Anadolu bölgesinde kültür gelişmesinin ana hatları. *Mata Hari: Hayatının ve ölümünün esrarı. *Makale Tercümeleri. *Yüz elli sene evvelki Anadolu. *Venediklilerin Fâtih'i zehirleme teşebbüsü. *Fâtih'in Yunanistan'ı fethi. *Fâtih Sultan Mehmet Han ve Sanat. *Fâtih Sultan Mehmet Han’ın edebiyata ilgisi. *Sonuç. *Kaynakça.
Mehmet Şevki Yazman’ın Albay rütbesinde iken istifa ettiği târihe kadar devam eden hayatı, birinci kitapta verilmişti.
Merhum Yazman, vatan ve millete hizmet azmiyle dopdolu bir insandır. İstifasından hemen sonra 1946 seçimlerinde milletvekili adayı olarak, daha geniş ve etkili hizmetlerin kapısını açmak istemişse de aday adaylığından öteye geçemedi ve 27 Temmuz 1946’da Çalışma Bakanlığı Bursa Bölgesi Çalışma Müdürlüğü’ne tâyinini yaptırdı. Aslî vazifesinin gereklerini yerine getirirken Çalışma Bakanlığı’nın yayın organı olan ‘Çalışma’ isimli dergide yazı yazdı. Kadın işçilerin çalışma hayatına katkılarını artırmak maksadıyla çocuk bakım servislerinin teşkilatlı bir şekilde kurulmasını sağladı.
Onu, TBMM’nin 9. Döneminde milletvekili olarak görüyoruz. 1950 yılında yapılan seçimlerle Demokrat Parti’den seçilerek TBMM’deki görevine devam etme imkânı bulmuş ve bu imkânı, gayretli çalışmalarıyla en iyi şekilde değerlendirmiştir. 1954 seçimlerinde yine Demokrat Parti’den aday olduğunu ve milletvekili seçildiğini görüyoruz. Yine aktiftir. Sık sık söz alır, kanun teklifleri hazırlar, komisyonlarda vazife üstlenir.
1957 seçimlerinde de aday olmasına ve 34.420 oy almasına rağmen Meclis’e girme hakkını kazanamadı.
Eksilmeyip artan hizmet etme ideali bu defa onu, Gazetecilik çalışmalarına yönlendirdi. Akşam, Anadolu, Dünyâ, Son Posta, Tan, Ulus, Vakit, Vatan, Yeni Asır, Yeni İstanbul, Zafer gazetelerinde yazdı. Onun yazılarının muhtevası ve ciddiyeti hakkında bilgi sâhibi olabilmek için, Türkiye’nin Kasım 1950’de Kore’ye asker gönderilmesini tenkit eden Cumhuriyet Halk Partisi taraftarı gazetecilere verdiği cevabı, Volkan Yaşar’ın yaptığı özetten okumak faydalı olacaktır:
DP Hükümetinin Kore’ye asker gönderme kararı karşısında CHP’nin şiddetle itiraz etmesini tenkit etmiştir. CHP’ye göre DP Hükümeti dünyâ ahvâlinde bir gaflet göstererek evlâtlarımızı Kore’ye göndermiştir. Bu durum öncelikle Sovyetlere karşı bir meydan okuma ve dolayısıyla onlara harp çıkarmak için fırsat vermektir. Kaldı ki Amerikalılar ve diğer Birleşmiş Milletler de Kore’ye yeterli derecede asker göndermemiştir. Bir taraftan kendimizi tehlikeye atarken öte yandan dünyâ barışı bakımından kazançlı olmanın imkânı yoktur.
Yazman’ın ifâde etmek istediği, Rusya’nın doğrudan Türkiye’ye karşı bir taarruza geçmeye cesâret edemeyeceği, Hükümetin Kore’ye asker göndermesinde anlaşılması gereken, barışı sağlamak ve Türkiye’nin Batı ittifak sistemi içerisinde yer almasının gerektirdiğidir.
Ayrıca zamanını doldurmak üzere olan Halkevlerinin tüzel kişiliğinin olmaması dolayısıyla devlet tarafından finanse içilmesine rağmen tapu üzerinde CHP adına tescil edilmiş olmasını da sert bir şekilde eleştirdiği görülmektedir.
(DEVAM EDECEK)