Bugün 1 Mayıs Emek ve Dayanışma günü. Bütün dünyada İşçi Bayramı olarak kutlanan 1 Mayıs’ta emekçiler ve işçiler bir kez daha meydanlara inerek, hak ve taleplerini yöneticilere iletecek. Türkiye’de 1 Mayıs ne yazık ki bu zamana kadar hep olayların gölgesinde kaldı. 1 Mayıs’ı İşçi Bayramından çıkarmak isteyip, olay ve protestolar için zemine hazırlamak isteyenlere her ne kadar İşçi ve emekçiler prim vermese de, ne yazık ki 1 Mayıs’ta çoğu zaman provokatif olaylar yaşandı.
Alın teri ve emek kutsaldır. Bizler de 40 yılı aşkın bir süredir basın Emekçisi olarak topluma hizmet etmeye, kamu adına görev yapmaya çalışıyoruz. Gençlik yıllarımdan beri 1 Mayıs programlarını takip ediyor ve ne yazık ki kanlı 1 Mayıslara şahitlik ettik. İşçilerin üzerinden ellerini çekmeyen kirli güçlerin sahnelediği olaylara şahitlik etmenin yıllarca üzüntüsünü yaşadık.
Bizler emeğe değer veren bir anlayışın temsilcileriyiz. “İşçinin hakkını, alın teri kurumadan veriniz” diye buyuran Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’in ümmetiyiz. Yaklaşık 35 yıldır istihdam sağlayan, gazeteciler yetiştiren, Gazete Gebze’nin insan Kaynakları sayfasıyla iş arayanları, işverenlerle buluşturan ve birçok kişinin iş bulmasına vesile olan basın emekçileriyiz. 40 yılı aşkın bir süredir, yorulmadan, bıkmadan sürdürdüğümüz Basın emekçisi görevimizi de gücümüz yettiğince yerine getirmeye çalışacağız. İşçi ve emekçiye, alın teri ve emeğe değer veren bir basın emekçisi olarak tüm işçi kardeşlerimizin bu bayramını kutluyorum.
TÜRKİYE’DE 1 MAYIS’IN TARİHÇESİ
1 Mayıs’ın çıkış yeri aslında Avustralya’dır. Melbourne kentinde taş ve inşaat işçileri, günde sekiz saatlik iş günü talebiyle Melbourne Üniversitesi’nden Parlamento Evi’ne kadar 1856 yılında ilk kez yürüyüş düzenlediler. Bu yürüyüşten yıllar sonra 1 Mayıs 1886’da Chicago’da Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonu önderliğinde düzenlenen görkemli yürüyüş ile birlikte, 1 Mayıs tüm dünya işçi ve emekçileri tarafından İşçi Bayramı olarak uluslararası çapta kutlanmıştır.
1 Mayıs, Osmanlı İmparatorluğu döneminde yer yer 1860’lı yıllardan itibaren Ermeniler tarafından kutlanmaya başlanmış olup, 1886’dan itibaren çok daha kitleselleşerek Bütania, Kilikia ve Batı Ermenistan’ın Ermeni köylerinin çoğunda artan katılımlarla kutlanarak giderek toplumsallaşmıştır.
1923 yılında 1 Mayıs Ankara, İzmir ve Adapazarı’nda kutlandı. İstanbul’daki 1 Mayıs kutlamaları, İstanbul Umumi Amele Birliği tarafından gerçekleştirildi.
1925 yılında çıkarılan Takrir-i Sükun Kanunu ile işçilerin her türlü gösteri ve yürüyüş yapması, yasaklandı.
1935 yılında 1 Mayıs’ta “Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun” adıyla çıkarılan bir düzenleme ile “Bahar ve Çiçek Bayramı” olarak genel tatil günlerine dahil edildi.
1 MAYIS’IN YASAKLI YILLARI
1936 - 1974 yılları arasında tek parti ve sonrasındaki dönemlerde, uzunca bir süre 1 Mayıs’ın kutlanması yasaklandı. Bu dönemde parti, sendika, işçi derneği kurmak bile suç sayıldı. 1947 yılında Sendikalar Kanunu yürürlüğe girdi. 1947 ve 1950 yılları sonrasında bazı sendikalar kuruldu. 1951 yılında çıkarılan bir kanunla işçilere genel tatil günü olan 1 Mayıs’ta yarım günlük ücret ödenmesi 1956 yılında ise tam gün ücret ödenmesi kabul edildi. 1960’lı yıllarda, Toplu Sözleşme, Grev ve Lokavt Kanunu’nun kabul tarihi olan 24 Temmuz, işçi sınıfına 1 Mayıs’ın yerine bayram olarak ilan edildi. Yeniden yükselişe geçen işçi hareketi, DİSK’in kuruluşu, 15-16 Haziran direnişi ve işçi direnişlerinde yaşanan artış 1 Mayıs’ı uzun yılların ardından yeniden işçi sınıfının gündemine taşıdı.
1976 yılında 1 Mayıs DİSK’in öncülüğünde Taksim Meydanı’nda yapıldı. Saraçhane, Beşiktaş, Kabataş ve Şişli’den yürüyen 400 bin işçi Taksim Meydanı’nı doldurarak büyük ve görkemli bir 1 Mayıs kutlamasına imza attı.
KANLI 1 MAYIS VE SONRASI
1977 yılında “Kanlı 1 Mayıs” olarak tarihe geçen 1 Mayıs yaşandı ve ne yazık ki Taksim Alanı’nda yaklaşık 200 kişi yaralandı, 37 kişi de yaşamını yitirdi. Olayda 2 bine yakın mermi atıldığı saptanmış, aradan geçen bunca zamana rağmen olayın failleri hala bulunamadı.
1979 yılında Sıkıyönetim Komutanlığı İstanbul’da mitinge izin vermedi, sokağa çıkma yasağı ilan edildi, 1981 – 1986 yılları arası 12 Eylül askeri darbesinin yasaklar zincirinde 1 Mayıs da yerini aldı.
1993 yılında işçiler yeniden meydanlarda 1 Mayıs’ı kutlamaya başladılar.
1996 yılında 1980 sonrasının en kitlesel mitinglerinden biri gerçekleştirildi. Taksim Meydanı’nın yasaklı olduğu gerekçesiyle Kadıköy`de düzenlenen 1 Mayıs kutlamalarına yaklaşık 150 bin kişi katıldı. Çıkan olaylarda 3 kişi yaşamını kaybetti. Bu olaydan sonra Kadıköy 2005 yılına kadar 1 Mayıs kutlamalarına yasaklı kaldı.
2009 yılında TBMM Genel Kurulu’nda, 1 Mayıs’ın, “Emek ve Dayanışma Günü” adıyla tatil olmasına ilişkin kanun tasarısı kabul edildi. 5 binden fazla kişi, Taksim meydanında 1 Mayıs’ı kutladı.
2010 yılında 32 yıl sonra Taksim Meydanı ilk kez ‘eyleme’ açıldı.