Prof. Dr. Ersin Nazif GÜRDOĞAN

Akademisyen

engurdogan@gmail.com

Hayatın Hiçbir Alanında Tilki Stratejilerine Yer Yoktur

İster ekonomik ister siyasal, isterse kültürel olsun, hayatın her boyutunda, bütün kurum ve kuruluşlarda, iyi daha iyinin yolunu keser. Oysa her alanda, her kurumun, her kuruluşun, gelen yılının geçen yılından daha iyi olmasını sağlayacak stratejiler, izlemesinin önünde hiçbir engel yoktur. Kurum ve kuruluşların ulaştıkları başarı düzeylerinin kalıcı olabilmesi, iki yıllarının birbirinden farklı kılacak stratejiler geliştirmelerine bağlıdır.

*

“Kalıcı Olmak” ve “İyiden Mükemmel Şirkete” kitaplarının yazarı Jim Collins, Isiah Berlin''in, “Tilkinin bir sürü oyunu vardır, ama kirpinin bir tek büyük oyunu vardır” yargısından yola çıkarak, mükemmel şirketlerin tilki değil, kirpi stratejisi uygulamaları gerektiğini vurgular. İyi bir şirketin, mükemmel bir şirkete dönüşmesinde, kurnaz bir tilki olmaktan daha çok kararlı bir kirpi olmak önemlidir. İşletmelerin dünyasında sorunlar, yıldan yıla verimliliği artırarak çözülür.

*

Tilki hayvanlar arasında kurnazlığıyla ünlüdür, tavukların çevresinde sinsice dolaşarak, karmaşık saldırı stratejileri geliştirir ve avının üzerine atlayacağı, en uygun zamanı bekler. Tilkiler kirpilerden daha hızlıdırlar. Daha güzel görünürler ve daha yeteneklidirler. Kirpiler her zaman bir tek savunma, tilkiler ise her zaman birçok saldırı stratejisi uygularlar. Herkes tilkilerin kirpilerden daha üstün, daha güçlü olduklarını düşünür.

*

Kirpiler işlerine odaklanırlar, işlerinden başka iş düşünmezler, kendilerine yapılan saldırılara, başarıyla uyguladıkları savunma stratejisiyle karşı koyarlar. Onlar ne zaman düşmanca bir davranışla, karşı karşıya kalırlarsa, hemen içlerine kapanarak, dikenlerinin oklara benzediği ve kimsenin kolay kolay zarar veremeyeceği bir topa dönüşürler. Kirpilerin savunma stratejisi, bütün meydan okumalara, çok iyi bildikleri yalın bir yöntemle karşılık vermektir.

*

İnsanlar, kurumlar ve kuruluşlar tilkilere ve kirpilere benzerler. Tilkiler karmaşık dünyada birçok şeyin peşindedirler. Bu yüzden tilkiler misyonsuz, vizyonsuz, değersiz ve dağınık olurlar. Kirpiler karmaşık dünyayı, bir tek misyon, bir tek vizyon, tek bir değer doğrultusunda, yalınlaştırarak algılarlar. Kirpiler yalın stratejileri, tilkilerin karmaşık stratejilerinden üstündür. Çünkü, tilkiler kurnazlık, kirpiler içtenlik stratejisine odaklanırlar. *

Başarılı kişiler, başarılı kurumlar, başarılı kuruluşlar kirpi, başarısız kişiler, başarısız kurumlar ve başarısız kuruluşlar tilki stratejisi izlerler. Mevlâna''nın “Yeni Şeyler Söylemek”i, Yunus''un “Sevelim Sevilelim”i, Adam Smith''in “Görünmeyen El”i ve Weber''in “Protestan Ahlakı”, karmaşık dünyayı kavramayı kolaylaştıran, yalın kirpi stratejileridir. Büyük başarılar, derin düşüncelerin yalınlaştırılmasından kaynaklanırlar. Derinliğin olmadığı yerde yalınlık olmaz. Yalınlıkta dağınıklığa, karmaşıklığa ve tutarsızlığa alan açılmaz.  

*

Bilenler yalınlaştırırlar, bilmeyenler karmaşıklaştırırlar.

*

Yalınlılıkta kimse savurganlığın uzağına düşmez.

*

Kirpi yalınlığın, tilki açıkgözlüğün simgesidir.