Bâzı kimseler, kitabın kalınlığına yâni hacmine bakıyorlar. Bir kitabın, eni, boyu ve kalınlığı, eğer içinde kayda değer, insanlığın hizmetine dâir faydalı bir şeyler varsa kıymetlidir.
Ebatı küçük fakat içi, hazineyle dolu olan kitaplar her zaman tercihim olmuştur. Meselâ; Ord. Dr. Ali Fuat Başgil’in Gençlerle Başbaşa’sı böyledir. Ord. Prof. Dr. Anna Masala’nın Türkiye’ye Aşk Mektuplarım’ı böyledir. Prof. Dr. Mehmet Kaplan’ın Türk Milletinin Kültürel Değerleri’mi böyledir.
İşte; elimde böyle bir kitap daha var. Çok zaman geçti... Kitaplarımın arasında rastladım. Tamamı, (40) sayfa.
Yazarı: Ord. Prof. Dr. Zeki Velidi Togan…
Kitabın adı: TÜRK TÜRKİSTAN…
Toprak Dergisi Yayınları arasında 1960 yılında basılmış.
Bu kitap, benim için, iki cepheden önem taşıyor. Tabii ki, birincisi ismi, TÜRK TÜRKİSTAN!..
Kitabın yazarını, ismini, yayın yerini ve tarihini arzettim. Benim için önemli olan ikinci husus ise, bu kitabın üzerinde, benim için hususî olan bir kayıt ve bir tarih bulunuyor:
“Mehmet Halistin Kukul-Kara Harb Okulu-21.7.1962”
Yâni; bu kitabı, bundan altmış iki sene önce almış ve okumuşum!
Bu tarih, benim, Kara Harb Okulu birinci sınıftan ikinci sınıfa geçtiğim tarihtir.
Düşünüyorum da demek ki, Türkistan Dâvâsı, o zamanlarda bile, benden öncekiler ve benim için –hele de bir Harbiye öğrencisi olarak- çok önemli bir meseleydi.
TÜRKİSTAN, bizim, yâni bütün Türklerin atayurdu/anayurdu”dur. Muhakkaktır ki, dünyada, Türk coğrafyaları çok geniştir.
Eserin Yazarı Ord. Prof. Dr. Zeki Velidi Togan, 1890 yılında Kuzyanova/Rusya’da doğmuş, çok sıkıntılar ve tecrübeler geçirmiş, mücâdeleler verip çileler çekmiş bir Başkurt-Türk tarihçi ve Türklük bilimcisidir.
Rusya’daki Bolşevik ihtilâlinden sonra, 1925 yılında Türkiye’ye gelmiş ve Türk vatandaşı olmuştur. 1944’te Irkçılık-Turancılık Dâvası’nda yargılanmış ve beraat etmiştir. 1970 yılında ise, İstanbul’da vefat etmiştir.
Ord. Prof. Dr. Zeki Velidi Togan’nın diğer eserleri ise, şunlardır:
- Bugünkü Türkistan ve Yakın Mâzisi (1929)
- Tarihte Usûl (1938)
- Türkistan Tarihi (1939)
- Buruni’nin Dünya Hakkında Tasavvuru (1946)
- Umumî Türk Tarihine Giriş (1946)
- Horezm Kültürü Vesikaları Kısım-1 (1952)
- Tuyuhunlar ve Başkurtlar (1968)
- Oğuz Destanı Reşideddin Oğuznâmesi, Tercüme ve Tahlili (1972)
Ebadı küçük, muhtevası mânalı ve derin olan bu eserin ana başlıklarını da belirtmekte fayda mülâhaza ediyorum.
TÜRK TÜRKİSTAN’ın ana başlıkları şöyledir:
- Türkistan Adını Bozmak ve Kaldırmak Denemeleri
- Türkistan’daki Diğer Coğrafî Terimler
- Türkistan Kelimesinin Tarihte Kullanılışı
- Sonraki Devirlerde Türkistan Kelimesi
- Türkistan Coğrafî Mefhumuna Yerlilerin Bakışı
- Türkistan’ın Hakîkî Hudut ve Yüzölçümü
Bu vesileyle; bu büyük fikir ve dâvâ adamımızı rahmet ve şükranla yâd ediyorum!..