Zaman çok hızlı geçiyor. İlk kez yurt dışına 28 yıl önce gitmiştim. Dönemin Gebze Belediye Başkanı Mehmet Emin Akın’dan, kültür gezisi için yurtdışına davet almıştım. Gebze Belediyesi Kültür Sanat Merkezi (BEKSEM) ekibi, 31. Uluslararası Balkan Ülkeleri Festivaline katılmak üzere karayolu ile Bulgaristan üzerinden Makedonya’ya gidecek. Biz de gazeteci olarak, rahmetli Ragıp Demirkol ile ekibin içinde yer aldık. Yine rahmetli Belediye Başkan Yardımcısı Ertuğrul Kazancı ve 40 kişilik ekiple 1992 yılı Haziran ayında Makedonya’nın birçok yerini gezip, kültürlerini takip ettik. Bu gezi başlı başına bir kitap ve belgesel konusu, inşallah bir gün gerçekleştiririm. Makedonya’ya daha sonra birçok kez gittim. Son olarak, 5 yıl önce değerli arkadaşım Koşukavak Tur firmasının sahibi Rifat Yakupoğlu’nun daveti ile Makedonya başta olmak üzere birçok Balkan ülkesinde belgesel çekme imkanım oldu. 2015 yılı Temmuz ayında Gebze Gazetesi’nde yayımlanan makalemi sizlerle paylaşıyorum.
Üsküp’ten Ohri’ye kültür gezisi
Balkanlarla ilgili ilk ilgimiz Yavuz Bülent Baki’lerin ‘Üsküpten Kosova’ya’ adlı kitabını okuyarak başlamıştı. Kitap gerçekten güzel hazırlanmış. Bakilerin akıcı üslubu ile Balkanlarda hayal yolculuğuna bizi çıkartmıştı. Buralara ilk gezimiz ise 1992 yılının Haziran ayının sonları idi. Gebze Belediyesi Kültür Sanat ekibi ile uluslararası Balkan Ülkeleri festivaline katılmıştık. İlk kez yurt dışına çıkıyorduk. Kapıkule Sınır Kapısı’ndan Bulgaristan’a girdiğimizde yurt dışının ne olduğunu anlamış, Makedonya’nın Başkenti Üsküp’e sabah erken otobüsümüz girdiğinde Camilerden yanık sesli müezzinlerin ezan sedaları Üsküp semalarını titretiyordu.
Üsküp’ü ilk kez o zaman görüp, Vardar Nehri, kalesi, camileri, evladı fatihan diyarı Üsküp’ü doya doya seyretmiş, Yahya Bey Camii’nde sabah namazı kılmıştık. Defalarca Makedonya’ya gidip, geldik. Bir kez daha Balkan yolculuğuna çıkıyoruz. Devri Alem belgesel program yapımcısı olarak bizleri Makedonya’ya davet eden Koşukavak Turizm ile evladı fatih an diyarına kültür yolculuğuna çıkacak, tura katılanlara bu coğrafyada çektiğimiz belgesel görüntülerin adeta galası niteliğinde izleterek kültür gezisi yapacağız.
ÜSKÜP'TEN OHRİ'YE DEVR-İ ALEM
Makedonya’nın Başkenti Üsküp’te kültür gezimiz başlayacak. Daha sonra Makedonya’nın birçok bölgesindeki kültür ve medeniyet tarihimizin Makedonya’daki izlerini araştıracağız. Koşukavak Turizmin turuna katılanlara Devr-i alem olarak bu topraklarda çektiğimiz belgesellerin görüntülerini sunarak kültür gezimizi sürdürüyoruz. Üsküp’ten Ohri’ye uzanan kültür yolculuğumuzun programını sizlerle paylaşıyorum.
MAKEDONYA’DA NELERİ GEZECEĞİZ?
İlk olarak Başkenti Üsküp`e hareket. Yol üzerinde ilk durağımız Gostivar ve Gostivar ardından Kalkandelen’e doğru yolumuza devam ediyoruz. Kalkandelen’de Alaca cami ve Kanuni’nin vezirlerinden Sersem Ali Paşa tarafından 16. yüzyılda kurulan Bektaşi Harabati Baba Tekkesi’ni ve bir mimari eser olan Alaca Cami’yi ziyaret ediyoruz. Üsküp’e varış ardından panoramik şehir turumuza başlıyoruz. Ünlü şairimiz Yahya Kemal Beyatlı’nın doğum yeri olan Üsküp’te göreceğimiz yerler arasında Yahya Paşa Camii, Saat Kulesi, Türk Çarşısı, İsa Bey Camii, Mustafa Paşa Camii, Murat Paşa Camii, Kapan Hanı, Sulu Han, Davut Paşa Hamamı, Taş Köprü bulunmaktadır. Vardar nehrinin kıyısından ve nehrin öteki tarafında bulunan Türk ve Yahudi mahallelerini seyrederek yürüyoruz. Bu yürüyüşümüzde Makedonya Meydanını, Osmanlı Köprüsünü ve Davut Paşa Hamamını dışarıdan göreceğiz. Ardından Türk çarşısına gidiyor ve Türk Çarşısındaki tarihi eserleri görmeye başlıyoruz. Göreceğimiz bir diğer yapı olan ve eski Türk Çarşısı içinde yer alan ve 1550 tarihli Kurşunlu Han günümüzde Güzel Sanatlar Akademisi olarak kullanılıyor. Osmanlı döneminde 17 Han binası inşa edilmiş olan Üsküp’te günümüzde 3 han binası kalmıştır. 15.yy’ın 2 yarısında inşa edilmiş Sulu Han ve Kapan Hanı’nı ziyaretlerin ardından Üsküp’ün sembol eserlerinden biri olan ve 16. yy inşa edilmiş saat kulesini, 14. yüzyılda yapılmış erken dönem camilerimizden Sultan Murat Cami’ni ve yine aynı yüzyıldan kalma İsa Bey Camii’ni ziyaret ediyoruz.
Başkent Üsküp’ten Makedonya Ohrid Gölü’ne doğru hareket ettik. Ohrid’e varışımızla yürüyerek yapacağımız panoramik şehir turumuzda, Bizans döneminin Ohrid’deki en önemli kilisesi St. Panteleymon, günümüzde hala konserler için kullanılan Aya Sofya Kilisesi ve Roma döneminden kalma amfi tiyatro, Car Samuel Kalesi, St. Bogorodica Perivlerta, 4. yüzyıl kiliseleri Keşanlı İmareti, Kuloğlu ve Emin Mahmut Camileri, Çınar Meydanı, Ohri Halveti Tekkesi, ziyaret ettik.
Ardından St.Naum Ohrid turu için hareket ediyoruz. Bu turumuzda öncelikle muhteşem manzaralar eşliğinde yaklaşık 1 saatlik yolculukla St. Naum’a varıyoruz. Burada bölgenin en önemli azizlerinden biri olan St. Naum Manastırı ve Sarı Saltuk Türbesini ziyaret ediyoruz. Buradaki enfes manzara adeta nefesinizi kesecek niteliktedir.
Şimdi de Makedonya’nın bir başka bölgesi Resne’ye gidiyoruz. Yolumuz üzerinde bulunan ve İttihat ve Terakkinin en ünlü 3 simasından biri Resne’li Niyazi’nin Sarayını ziyaret ediyoruz. Manastır(Bitola) kent gezimiz sırasında; Türk Çarşısını, Bedesten’i, İshak Camiini, Yeni Camii’yi, Haydar Kadı Camii ve gezinin en duygusal anlarını yaşayacağınız Atatürk’ün mezun olduğu Askeri İdadiyi ve Atatürk Müzesini ziyaret ediyoruz.
Sonuç olarak, Makedonya’da bir kültür turu daha gerçekleştirerek, kültür ve medeniyet tarihimizi Devr-i Alem programı olarak belgeselleştirme imkanı buluyoruz. Bu organizasyonu gerçekleştiren Koşukavak Turizm’in sahibi Sayın Rıfat Yakupoğlu ve ekibine teşekkür etmeyi bir borç bilirken, evladı fatihane diyarı Balkanlar ve Rumeli topraklarındaki kültür gezimizi sürdürüyoruz.