(Bu yazı Ankara Küllük’ün 10.05.2025 tarihinde yapılan toplantıdaki konuşmalardan iki bölümünü içermektedir. Toplantıda Prof. Dr. Sadık K. Tural’ın Edebiyat Bilimine Katkılar -I- adlı kitabının genel tanıtımı ile oradaki bir makale üzerinde iki konuşma ve katılanların soru ve katkıları ile bilgi alışverişinde bulunuldu. Toplantıda, Dr. Hüseyin Ağca, Prof. Dr. Sadık K. Tural, Prof. Dr. Pakize Aytaç, Prof. Dr. Mehmet Akif Tural, Prof. Dr. Ahmet Metin ve her biri değerli 9 hocamız yer almıştır.)
Çiğdem Cebeci: Sayın Hüseyin Hoca’mız, Sayın Sadık Hoca’mız, Sayın Pakize Hoca’mız, Sayın Mehmet Akif Hoca’mız, Sayın Ahmet Hoca’mız ve kıymetli hocalarımız belli aralıklarla yapılan Ankara Küllük toplantısına hoş geldiniz. Hepinizi şahsım adına saygı ile sevgi ile selâmlıyorum.
Bugün Kader Eş Hoca, Prof. Dr. Sadık Tural’ın Edebiyat Bilimine Katkılar adlı kitabının birinci cildindeki bir makaleyi esas alan bir konuşma gerçekleştirecek. Ben de Kader Hoca’mızın konuşmasından önce bir hazırlık konuşması yapacağım. Ben, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesinde yüksek lisans öğrencisiyim. Prof. Dr. Nezahat Özcan’ın danışmanlığında hazırlamakta olduğum tezimin adı ‘‘Prof. Dr. Sadık Tural’ın Eserlerinde Edebiyat Biliminin On Temel Kavramı’’dır. Tezime Sadık Tural’ın beş kitabı konu olmaktadır. Bu kitapların etrafında şekillenen edebiyat, edebî değer, edebî dil, edebiyat bilimi, edebiyat eseri, edebiyat tarihi, edebî şahsiyet, edebiyat akımı, edebiyat sosyolojisi ve edebî tenkit olmak üzere edebiyat biliminin on temel kavramını incelemekteyim. Tezime konu olan kitaplardan biri de Edebiyat Bilimine Katkılar -I-’dir.
Edebiyat Bilimine Katkılar kitabı iki cilt hâlinde yayımlanmıştır. Kitabın ilk baskısı 1999 yılında Ecdat Yayınları tarafından, ikinci baskısı 2004 yılında Yeni Avrasya Yayınları tarafından, üçüncü baskısı 2015 yılında Akçağ Yayınları tarafından, dördüncü baskısı ise 2024 yılında yeni bir düzenleme ve yeni yazıların eklenmesiyle Korkut Yayınları’ndan çıkmıştır. Söz konusu kitabın son baskısında 14 yazı vardır. Edebiyat Bilimine Katkılar I’de Sadık Tural, edebiyat bilimine ait edebiyat, edebî değer, edebî dil, edebî eser, edebî şahsiyet, edebî tenkit, edebiyat bilimi, edebiyat eleştirisi ve edebiyat tarihi kavramlarını kendine özgü bir bakış açısıyla ve duyarlılıkla tanımlamaktadır. Burada bir parantez açmak isterim. Kitapta yer alan edebî değer, edebî tenkit ve edebî şahsiyet kavramları ve tanımları Türk Dil Kurumunun yayımladığı Türkçe Sözlük’te yer almamaktadır.
Kader Hoca kitabın son baskısının editörlüğünü üstlenmiş ve çok değerli olduğunu düşündüğüm bir sunuş yazısı yazmıştır; Kader Hoca, editörlüğünü ve düzeltme işlerini üstlendiğinden her cümlesini dikkatle okuduğu bu kitabın dikkate değer üç yönü olduğunu şu şekilde dile getirir:
- ‘‘Metinlerinde Sadık Hoca’nın dili, Osmanlıca sayılacak eski kelimeleri azaltarak Öztürkçeye doğru evrilmiş.
- O, çevirilere dayanmak yerine yerli, millî bir bakışla eksiklerimizi, yanlışlarımızı farklı cümlelerle ifade ediyor, kendi görüşünü söylüyor. Genel olarak inançlar, özel olarak Kur’ân’ın sınırlarını çizdiği din kavramlarından meydana gelir. Felsefeciler, bilginler, bilgeler ve edebiyat eseri verenler ile onların metinlerini yorumlamaya soyunanlar, kavramlaştırmalara dayanan hükümler verir. Kavramlaştırmalar, hayatın sırrını anlamayı sağlayan, gerçek ile hakikat arasındaki farkı ve insanın sınırlarını kavramaya yardım eden anahtarlardır. Sadık Hoca, bunu yapmaya çalışanlardandır. Sadık Hoca, okuduğum altı kitabında olduğu gibi bu kitabında da kavramları yeniden yeniden tanımlayarak üç şey yapıyor: Okuyanlarda bilinç zenginliği ve zihinsel netlik; her kavramı tanımlayarak bilginin nasıl temellendirilmesi gerektiğini gösterme; bilimsellik olgusunun yöntemselliğe dayandığını düşündürmek için önermelerin yarattığı mantık... Kitaptaki üç yüzü aşkın kavramla -bazı kavramlar sekiz, bazıları on kez hem de farklı cümlelerle tanımlanmış- ilgili tanımları ve yorumları genç akademisyenler ile birikimli aydınlara bırakıyorum.
- Sadık Kemal Tural Hoca, yöntem arayışını, yöntemli çözümleme ve yönteme dayanan yorumlar yapmayı gerçek bilgilenmenin aracı olarak görüyor ve savunuyor.’’
Anlatma ihtiyacının tezahürü olan bu kıymetli eserin okuyucularını bulmasını diliyorum.
(DEVAM EDECEK)