Prof. Dr. Ayşe Odman Boztosun’un ilk baskısı 29 Ekim 2019’da yayınlanan Anayasa Candır isimli eserinin ikinci baskısı 2023 yılında yapıldı.
Kitap, her yaştan her meslekten insanın, hukuk sistemimizin işleyişini, roman üslûbuyla kolay ve eğlenceli bir yolla öğrenmesini sağlıyor. Eser, ‘türünün ilk örneği’ denilecek kadar kendine has bir yapıya, anlatım özelliklerine sâhip. 13,5 X 19,5 santim ölçülerinde 141 sayfalık kitaba, eskilerin tâbiriyle müfit ve muhtasar olarak Anayasa hukuku konularının; devlet, hâkimiyet, hürriyetler, temel haklar, vazife, insan haysiyeti, adâlet, demokrasi, insan hakları, diktatörlük, seçim, demokrasi, vatandaşların sorumlulukları ve hakları ile hukuk başta olmak üzere hemen hemen hepsi sığdırılmış. Bu konuların bir kısmı Yurttaşlık Bilgisi derslerinde okutulan kitaplarda yer alıyor. Fakat ‘ders’ olarak yer alıyor ve not almak için öğreniliyor, öğretiliyor. Kitapta ise zevkle okunan bir hikâye olarak…
‘İnsan Olmak’ başlıklı birinci ünite ‘Çilbik’ isimli bir Dağıstan masalı ile başlıyor, bilgi kısmı şu paragraf ile bitiyor: ‘Bu özellikler bütün insanlarda ortak olup bunların bir kısmı doğuştan bir kısmı ise sonradan, yaşarken edinilir. İnsan olmak bu özellikleri benimsemeyi ve sevmeyi ve ayrıca davranışlarımıza yansıtmayı gerektirir. İnsanın fizikî özellikleri, dini, milliyeti, ırkı, cinsiyeti, yaşadığı yer gibi hususlar, insanı insan yapan ayırt edici özellikler değildir.’
Boztosun Hoca, özel bir dil kullanarak hukukçu olmayanların bile kolayca anlayabilecekleri bir Anayasa Hukuku kitabı hazırlamış. Kitaptaki bilgileri okuyanların hepsi mutlaka anlar ve Hukuk Fakültesi mezuniyet imtihanında Anayasa Hukuku dersinden geçer not alabilir.
Prof. Boztosun, kitabının ana karakterini kurgularken 13 yaşındaki kızı Esma Zeynep’ten ilham aldığını belirtiyor. Kitaptaki ‘Zeyno’ hayâlî bir isim değil. Aileden biri… Zeyno, ‘Akış’ adlı uzay aracıyla çıktığı yolculukta devletle söyleşirken hem anayasayı ve anayasa düzeni hem tanıyor hem de bir vatandaş olmanın mânâsını anlatıyor.
Boztosun Hoca ilham kaynağını şöyle açıklıyor:
‘Çocuklarım Mehmet Kerem’i ve Esma Zeynep’i hikâyeler ve masallarla büyüttüm. Masalların gücünü de o zaman keşfettim. Bir hukuk profesörü olarak anlatma sorumluluğunda olduğum kavramlar, soyut kavramlar olması sebebiyle anlaşılması zor kavramlardır. İşte bu kavramları somuta indirmek gerektiğini fark edince böyle bir kitap ortaya çıktı.
Su damlası anayasa oldu. Su saflığın, bereketin, temizliğin simgesidir. Saf bir su damlası olan anayasa, yavrusu devleti de iyi, temiz ve bereketli kılıyor. Kitabımda devleti bir bulut olarak simgeleştirdim. Bütün sosyal hayatı kapsayan, her yere yayılan bir düzen bulutu. Hürriyetlerin karakterleri de kelebekler. Hayattaki hürriyetlerden, ilim, sanat, düşünce, inanç, vicdan ve haberleşme hürriyetine kadar her biri ayrı bir kelebek olarak kitaptaki yerlerini aldı.
Anayasa’yı toplumun büyük kesimi okumuyor. Ayrıca bunun çok hacimli bir kitap olduğunu sanıyor. Bazıları da anayasa deyince hukuk külliyatının tamamı zannediyor. Bazı kişiler de anlayamayacaklarını düşünerek belki hiç kapağını açmıyor. Bu kitapla, Türkiye’de ilk defa Anayasa’mız hepimizin anlayacağı bir dille bir roman kurgusu içinde yazıldı ve okuyucuyla sunuldu.
Kitabın zengin muhtevâsını oluşturan konular: Anayasanın bağlayıcılığı, devletin temel maksat ve vazifeleri, sosyal devlet, otorite kavramı ve otorite çeşitleri, devletin anayasayla sınırlandırılması, kanunsuz emir, idârenin sorumluluğu, devlet ile devlet görevlisi ayrımı, temel hak ve hürriyetlerin korunması, kanun kavramı, kamu görevlilerinin devlete sadakat görevi, idârenin bütünlüğü prensibi, kaidelerin önemi, haberleşme ve ifâde hürriyeti, diğer hürriyetlerin kaynağı olarak düşünce kavramının değeri, inanç ve vicdan hürriyeti, bunların kötüye kullanılma riski, ilim ve sanat hürriyeti, temel hak ve özgürlüklerin devredilmezliği ve vazgeçilmezliği, temel hak ve hürriyetlerin kanunla sınırlanması prensibi, el koyma (müsâdere) meselesi, temel hak ve hürriyetlerin sınırlanmasında hâkim kararı, hâkim kavramı, yargı bağımsızlığı, temel hak ve hürriyetlerin korunması, temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması sebeplerinin sınırlılığı, gözaltı ve tutuklama, temel hak ve hürriyetlerin sınırlanmasında mecbûriyet ve gereklilik şartları, anayasa yargısı (kanunların anayasaya uygunluğunun hukûkî denetimi), zorla çalıştırma ve angarya yasağı, çalışma hakkı, teşebbüs hürriyeti, yerleşme ve seyahat hürriyeti, hürriyetlerin kötüye kullanılması, yalan ve iftira haberlerle mücâdele, düzeltme ve cevap hakkı, toplanma hürriyeti, hak arama hürriyeti hak ve hürriyet ayrımı, cinâyet kavramı, sorumluluk kavramı, temel hakların sınıflandırılması, âdil yargılanma hakkı, para kavramı, mülkiyet hakkı, sağlık hakkı, sosyal haklar, sosyal hakların sınırı, hazine kavramı, vergi kavramı, çalışma, çocuk, siyâsî, dilekçe, seçme seçilme hakları, vatandaşlık bağı, mal beyanı, siyâsî partiler, TBMM, devlet ile milletvekilleri arasındaki ilişki, hukuk devleti kavramı, yürütme organı, Cumhurbaşkanı, yürütme organı düzenleyici işlemleri, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, hâkimlerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı, kanunsuz suç ve ceza olmaz prensibi, cezânın şahsîliği prensibi, anayasa düzeni kavramı ve anayasa hukukumuzda yer alan diğer kavramlar…
ON İKİ LEVHA YAYINCILIK A. Ş.
Prof. Nurettin Mazhar Öztel Sokağı Nu: 6/4 Şişli, İstanbul. Telefon: 0.850 - 811 01 41
e-posta: [email protected] // www.onikilevha.com.tr
Prof. Dr. AYŞE ODMAN BOZTOSUN:
1990 yılında Robert Kolejden, 1994 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Mezun olduğu fakültede araştırma görevlisi olarak çalıştı. Oxford Üniversitesinden yüksek lisans diploması ve Kayseri Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden, ‘Yeni Geliştirilen Bitki Çeşitleri Üzerindeki Fikrî Mülkiyet Hakkının Koruması’ konulu tezi ile doçent unvanını aldı. Hâlen Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticâret Hukuku Anabilim Dalında profesör olarak görev yapıyor.