Prof. Dr. Yunus Vehbi YAVUZ

Akademisyen

Meleklere İman

İmanın ikinci esası meleklere inanmaktır. Melekler duyu organları ile idrak edilemeyen latîf cisimli nurani varlıklardır. Bu varlıklar insanlar gibi olmayıp; hiçbir kötülük işlemezler, Allah’tan aldıkları emirleri eksiksiz olarak yerine getirirler.
Evrende Allah’ın sayısız melekleri vardır. Bu melekler kullar ile Allah arasında Allah’ın görevli kulları ve elçileridirler. Bütün peygamberlere vahiy yolu ile gönderilen bilgiler de melekler aracılığı ile gönderilmiştir. Bunlar yer melekleri, gök melekleri, arş melekleri, Kiramen Katibîn melekleri, hazene melekleri (cennet ve cehennemin bekçileri), hamele melekleri (Arşı yüklenen), Sâffûn melekleri (Saf halinde durup Allah’ı tesbih eden), bulutları sevk eden melekler gibi isimler alırlar. İnsanlara gönderilen peygamberler olduğu gibi, Meleklerden de peygamberler vardır. Fakat insan peygamberi, melek peygamberinden daha üstündür. Cebrail, Mikail, Azrail, İsrafil meleklerin büyükleridir.
Cebrail bütün peygamberlere, özellikle bizim Peygamberimize vahiy getiren meleğin adıdır. Mikail yaratıklara rızık dağıtmakla görevli olan bir melektir. Azrail, bütün canlıların ruhlarını alıp Allah’a teslim etmekle görevli olan melektir. Ancak Azrail meleği bu işi tek başına değil, bir melek ordusu ile yapmaktadır. Onun gerektiği kadar meleklerden yardımcıları vardır. Bu durum En’am sûresi 6/61. Âyette söyle ifade edilmiştir:
“Allah kullarının üstünde kahirdir. Size hafeze (Koruyucu) melekler gönderir. Öyle ki, sizden birine ölüm geldiği zaman bizim elçilerimiz onu vefat ettirir. Bu melekler görevlerinde hiç eksiklik yapmazlar.” (Enam, 6/61)
İsrafil: evrenin son bulacağı Kıyamet gününde sûr denen ilahî âlete üfleyerek insanları ve varlıkları yok etmekle görevlendirilen melektir. Sûra üfleyip insanları yok ettikten sonra yine Allah emri ile sûra üfleyin hepsinin bir mekânda dirilmesini sağlayacaktır.
Kiramen Kâtibîn Melekleri: İnsanın sağ ve sol tarafındaki koruyucu meleklerdir. Bu melekler aynı zamanda insanın yaptığı bütün işleri en ince teferruatına kadar yazarak, bizim göremediğimiz ve bilemediğimiz bir tür manevi kamera ile kaydederler. Bu kayıtlar Levh-i mahfuz denen bir tür ilahi diskete kaydedilir.
Yaratıklar iki kısımdır. Biri insanlar, diğeri cinlerdir. İnsan ve cinlerin her bir iki kısımdır. Hayırlılar, kötüler. İnsanların hayırlılarına ebrar denilmektedir. Ebrar da iki kısma ayrılır: Peygamber olanlar ve olmayanlar. İnsanların kötülerine fuccar denilir: Bunlar da iki kısımdır: Kâfir olanlar ve olmayanlar.
Cinlerin hayırlılarına melek denilmektedir. Melekler de iki kısımdır. Resul olanlar ve olmayanlar. Meleklerin kötülerine şeytan denilir. Şeytan kelimesi insanların facir olanları için mecazi anlamda kullanılır.
Cinlerin bir kısmı yerde bir kısmı gökte yaşar. Gökte yaşayanlara Mele-i Âla ve melekler denilir. Yer sakini olanlar mutlak anlamda cinlerdir. Cinler de müminler, fuccar ve kâfirler olarak üç kısma ayrılır. (Beyhakî, age, 1/163-164)
İbn-i Abbas’tan şöyle dediği rivayet olunmuştur: “Meleklerden bir kabile varıdır ki, onlara cin denilir. İblis de bunlardandı; gök ile yer arasındaki işleri idare ederdi. Allah ona gazap etti, onu kovulmuş şeytan yaptı.”
İbn-i Abbas’tan nakledilen başka bir rivayette is şöyle demiştir: “İblis cennetin hazinlerinden olup dünya semasının işlerini yönetiyordu.” (Beyhakî, age, 1/167, 170)
Ebû Hüreyre’den nakledildiğine göre; mümin kimse Allah katında meleklerden daha üstündür.” (Beyhakî, age, 1/174)
Dünya işlerini dört melek yönetir: Cebrail, Mikail, Azrail, İsrafil. Cebrail rüzgâr estirmek ve orduları yönetmekle, Mikail yağmur yağdırmak ve bitki bitirmekle, Azrail ruhları almakla, İsrafil Allah’tan aldığı emirleri diğer üç meleğe indirmekle görevlendirilmiştir.” (Beyhakî, age, 1/177)