Zekâtta nakit ödeme yapmak daha makbul olmakla birlikte mal vermek esastır. Parası olmayanlar mallarının zekâtını o malların cinsinden aynî olarak ödeyebilirler. Ramazan-i şerifte bunun sevabına nail olmak için Müslümanlar ticarî mallarının kırkta birini aynî olarak ayırıp bizzat kendileri de verebilirler zekât ile ilgili güvendikleri bir kuruluşa teslim edebilirler. Hemen dağıtacak yer bulamayanlar, zekâtı vekâleten kabul edecek bir kuruma teslim ederlerse o kuruluş sonradan bu zekât mallarını fukaraya daha geniş bir zaman içinde ve daha güvenli bir şekilde dağıtabilirler.
Zekâtın ödenme zamanı, herkesin zengin olduğu gün ve aydır. Bugün ve aydan itibaren eğer kameri bir yıl geçerse, gelecek yılda aynı gün ve ayda zekât vermek gerekir. Ancak, İslam maliyesinde resmen yılbaşı Ramazan-i şerif kabul edilmiştir. Bunun sebebi, bu ayda yapılan hayırlara kat kat mükâfat verilmesidir. Kendisi için belirlenmiş olan zekat yılbaşısı gelmeden bu ayda zekât vermek isteyen Müslüman, mahsuben zekâtını verebileceği gibi, verecek nakit parası yoksa ödeyebileceği bir zamana ait senet veya çeki şimdiden teslim ederse aynı derecede sevaba nail olmuş olur. Bu bakımdan, yılbaşı hesaplarını yapanlar şimdiden mahsuben çek veya senet verebilirler. Ancak, bu senet veya çekleri fukaraya vermek mümkün olmadığına göre, bunları vekâleten kabul eden zekâtla ilgili bir kuruluşa vermek en doğru bir usul olsa gerektir.
Namaz ile oruç ve zikirler Müslüman’ın dünya hayatı ile alakasını keser; zekât ile fitre, kurban ve sadakalar da Müslüman’ın dünya hayatı ile ve toplumla bağlantısını kurarlar. (06.04.1990)
Zekât, malın toplum hizmetine dönüşerek ebedileşmesini sembolize eder. Zekât, Müslüman’ın dünyaya imza atmasını sağlar. Zekat, Müslüman’ı çalışıp zengin olmaya teşvik eder. Zekât aynı zamanda Müslüman’ı hayır yapmaya teşvik eder.
Zekât, İslam toplumlarında güveni sağlayan ilahi bir emir olup huzurun kaynağıdır. Nitekim ulu Allah bir âyette Hz. Peygamber (s.a.)’e hitaben şöyle buyuruyor: “Onlara dua et, çünkü senin duan onlar için huzurdur.” (Tevbe, 9/103)