(ÜÇÜNCÜ BÖLÜM)
Yusuf Has Hâcip’le alâkalı ikinci eser de Yaşar Çağbayır tarafından hazırlanmıştır. 13,5 X 21 santim ölçülerinde ve 168 sayfadır. ‘999 Öğüt’ ismiyle okuyucuya sunulmuştur.
Kitapta belli mevzudaki konular, ‘İnsan ve Davranışları’, ‘Devlet-Yönetim’, ‘Bilgi-Bilgin-Bilge’, ‘Akıl, Ahlâk, İnanç’, ‘Toplum Hayatı’ ve ‘Diğer’ genel başlıkları altında bir araya getirilmiştir.
Alt bölümlerin başlıkları ise şöyledir:
*Acelecilik, *Açgözlülük, *Âdemoğlu, *Adı (Ünü) Yaşamak, *Akrabalık, *Arzu-İstek-Dilek, *Baba Nasihati ve Babanın Rızasını Almak, *Büyük İşler, *Cesâret, *Cimrilik- Cömertlik, Kârcılık, *Eğitim-Öğretim, *Dalgınlık - Aymazlık - Uyanıklık, *Gönül, *Görünüş, *Güler Yüz, *Güven ve Güvenilir Kişi, *Haysiyet, *Huzur, *İnsan, *İnsan Sevgisi,* İnsanın Değeri, *Kanaat,* Kavuşma, *Öfke, *Öfkeli İnsan, *Rıza, *Sevgi, *Tanıdık, *Korku, *Adâlet, *Asker - Ordu, Bey, Beylik, Kağan, *Düşman, *Görevliler, *İhmalcilik, *İsteyerek Yapılan İş, *İş - Çalışma, *Kalem ve Kılıç, *Paranın Değerini Korumak, *Kut (İlâhî Egemenlik) Yetki ve Gücü, *Töre (Yazılı Olmayan Anayasa), *Bilgi, *Danışma, *Hesap İsleri, *Yazı, *Yeteneklerin Keşfi, *Akıl, *Akıl, Zekâ ve Zeki İnsan, *Alçak Gönüllülük, *Büyüklere Saygı, *Doğruluk (Dürüstlük) *Gerçekçilik, *Edep (Utanma, Haya), *Erdem, *Gurur-Kibir-Büyüklenme, *İkiyüzlülük, *İnatçılık, *Kabalık Etmek, *Kendine Hâkim Olmak, *Kıskançlık, *Kötülük, *Kötü Kişiler (Hainler), *Makam Hırsı, *Merhamet, *Ölçülü Davranmak, *Sabır, *Saygı, *Sebep – İlliyet - Sebep, *Temizlik, *Yalan, Yalancı, Yalancılık, *Yumuşak Dil ve Yumuşak Huy, *Af Dilemek, *Âhiret, Din-Dünya, *Günah, *Haram, *Hayat, *Helâl, *İbâdet,*İyilik, *Kulluk, *Nimet Hakkı, *Ölüm, *Şükür (Nimetleri Paylaşmak), *Takva (Sakınma-Çekinme-Korunma), *Tanrı, Tanrı'nın Yardımı, *Var Olma-Yok Olma, *Zahitlik (İnzivaya Çekilme), *Alışveriş, *Arkadaş, Arkadaşlık, *Çalışma, Çalışanın Hakkı, *Dil - Konuşma, *Dünya, Dünya Hayatı, Dünya Malı, *Emek, *Esnaflar, *Evlenme, *Gelir Gider (Harcama İşleri), *Günlük Hayat, *Hastalık-Hekim, *İçki (Şarap), *Konut Yeri, *Ortak İş, *Rüşvet, *Sağlık - Esenlik, *Selâm, Selâmlaşma, *Sormak, *Soyluluk, Soylu İnsan, *Şâir, *Vefa. Vefasızlık, *Yabancı, Yabancılık, *Yakınllk-Akrabalık, *Yakınma, *Zina, *Ziyafet, *Azgınlık, *Değerli ve Değersiz Şeyler, *Eski-Yeni, *Her Şeyin Karşılığı, *İhtiyaç, *Karşıtlıklar, *Kısmet, *Nimet-Mihnet, *Vücut, *Yarar-Zarar, *Zaman ve Zamanı Değerlendirmek, *Zahmet.
999 Öğüt’ten Seçmeler:
*Arzuladığın bütün nimetlere nâil olsan, bengi suyu bulup içsen, elini uzatarak gökyüzündeki yıldızları tutsan, başın göğe erse bile, sen yine yerdesin.
*Bütün açlar yer içer ve nihâyet doyarlar. Açgözlü adamın açlığı ancak ölümle biter.
*İnsanın akrabası varsa yanında bulunmalı, akrabası yoksa dost edinmeli.
*Baba nasihatini sen sımsıkı tut. Günün kutlu olur. Sana her gün bir sevinç getirir.
*Babanı anneni sevindir. Onlara hizmet et. Hizmetlerin karşılığı binlerce fayda getirir.
*Cömert ve alçak gönüllü ol, tuz ve ekmek yedir. Başkalarının eksiğini görme. Gördüklerini de ört ve yok say.
*İyi ün kazanmak istersen gayret et, çok cömert olmaya çalış.
*Her nesneyi yükselten şey, onun içindedir. İçi boş ise, dışı bir şeye yaramaz.
*Güler yüzlü, tatlı sözlü ol ve iyi hareket et. Felek yardım eder ve sana saadet gelir.
*Gözü tok insan, vazife başında rüşvet almaz.
*Ey akıllı, iyi yiğit! Öfkeyi kendinden uzaklaştır. Öfke ve gazap ile işe girişme.
*Eğer devamlı devlet başkanlığı istiyorsan, adâletten ayrılma ve halk üzerindeki zulmü kaldır.
*Sabır ve sükûnet, kağan için bir ziynettir. Bunlar beyliğin başta gelen üstünlükleridir.
*Kimin erdemi var ise ve soyu değerliyse kıskanç ve kötü kişiler ona düşmandır.
*Bilgi, hiçbir zaman fakirliğe düşmeyen zenginliktir. Hırsız ve dolandırıcının eli ona erişemez ve çalamaz.
*Emrinde çalışanlara iyi davran. Yiyecek, içecek ver. Yıpranmış giyeceklerini yenile. Onlar da Yüce Allah’ın kuludur. Onlara zulmederek kendine cehennemi satın alma.
*Doğru töre bu göğün direğidir. Töre bozulursa gök yerinde duramaz.
*Bilginin kıymetini bilgili bilir. Akla hürmet bilgiden gelir. Aklın kıymetini akıllının bildiği gibi bilgenin sattığı bilgiyi de bilgili olan takdirle alır.
*Bütün kör düğümler bilgi ile çözülür. Bilgi edin, anlayışlı ol, aklını kullanarak yaşa.
*Bilgisiz adamın düşmanı kendi bildiği ve yaptığıdır. Başka düşman olmasa bile bu ikisinin sıkıntısı yeter.
*İşi danışarak bilerek yapmalıdır. İşinde danışmayan pişman olup sızlanmıştır.
*Sözü yazıya dökme yolu çık iyi bir alışkanlıktır.
*Çalışmakla elde edilemeyen şey akıldır. Allah onu insanın yapısına katar. İnsan akıldan başka bütün erdemleri öğrenir ve bilgisi artar. Fakat ne kadar öğrenirse öğrensin ne kadar anlarsa anlasın yine akıl elde edemez.
*İnsan gönlünü alçak tutarsa kut gelip onu bulur. Hayatta herkes güler yüz ve tatlı söz etrafında toplanır.
*Dedikodu yapanları evine yaklaştırma. Görüp öğrendiklerini bütün halka yayarlar. Dedikoducu kimseyi kendine yakın tutma. Müfteriyi kendinden uzaklaştır, ondan sakın.
ÖTÜKEN NEŞRİYAT A. Ş.
İstiklal Caddesi, Ankara Han Nu: 63/3 Beyoğlu 34433 İstanbul Telefon: 0.212- 251 03 50
Belgegeçer: 0.212-251 00 12 e-Posta: [email protected] www.otuken.com.tr
(DEVAM EDECEK)